Tổng thống Biden trình Dự luật Cải cách Di trú Mỹ cho Quốc hội

Con đường lấy Thẻ xanh và trở thành công dân Hoa Kỳ

• Quy định lập pháp được đưa ra, mở đường cho người nước ngoài không có giấy tờ hiện đang sinh sống tại Mỹ vào hoặc trước ngày 01/01/2021 cũng như các cá nhân thuộc chương trình DACA (Chương trình bảo vệ Trẻ em vào Mỹ không có giấy tờ), TPS hoặc có visa H-2A đáp ứng yêu cầu về cư trú có thể trở thành thường trú nhân và nhập tịch Hoa Kỳ .
• Dự luật sắp tới được mong đợi sẽ bao gồm các quy định về việc xử lý hết các hồ sơ xin thẻ xanh diện việc làm và bảo lãnh thân nhân bị tồn đọng nhằm thúc đẩy quy trình xin thẻ xanh và cho phép thành viên gia đình được ở cùng nhau trong suốt quá trình làm hồ sơ.
• Kế hoạch cải cách chỉ đang ở những bước đầu tiên. Dự luật có được Quốc hội thông qua và chính thức trở thành luật hay không vẫn còn là vấn đề đang bỏ ngỏ.

Vào ngày đầu tiên nhậm chức, Tổng thống Biden tuyên bố những điểm nổi bật trong kế hoạch có ảnh hưởng sâu rộng đến cải cách hệ thống di trú Hoa Kỳ. Dự luật được cho là sẽ phác họa con đường trở thành thường trú nhân và nhập tịch Hoa Kỳ cho những người nước ngoài không có giấy tờ nhưng thỏa điều kiện, cũng như những người thuộc chương trình DACA, hưởng Tình Trạng Được Bảo Vệ Tạm Thời (TPS) và có visa H-2A; đề ra cơ chế xử lý hồ sơ xin thẻ xanh diện việc làm và bảo lãnh thân nhân đang bị tồn đọng; quy trình tinh giản dành cho sinh viên ngành STEM đã tốt nghiệp đại học Mỹ nhằm trao quyền thường trú nhân cho họ; tăng số lượng xổ số visa đa dạng và nhiều quy định khác.

Nhà Trắng vừa công bố tập tài liệu cho thấy cái nhìn tổng quan về những dự định của tòa Bạch Ốc, có thể tóm lược như sau:

• Đối lập với Chính quyền Trump là luôn có động thái chấm dứt chương trình DACA và hạn chế chương trình TPS (Tình Trạng Được Bảo Vệ Tạm Thời), các quy định lập pháp của Biden được mong đợi mở đường cho những cá nhân người nước ngoài hiện đang thuộc chương trình DACA, TPS hoặc có visa H-2A để họ có thể xin Thẻ xanh nhanh chóng nếu đang lưu trú tại Mỹ vào hoặc trước ngày 01/01/2021. Sau khi nhận Thẻ xanh, người nước ngoài đủ điều kiện có thể xin nhập tịch Hoa Kỳ sau ba năm, với điều kiện họ có lý tịch tư pháp tốt và cho thấy bản thân có trình độ tiếng Anh cũng như hiểu biết về quyền và nghĩa vụ công dân Mỹ.
• Cá nhân người nước ngoài không có giấy tờ hiện đang lưu trú tại Mỹ vào hoặc trước ngày 01/01/2021 có thể nộp đơn xin tình trạng cư trú hợp pháp tạm thời. Sau 5 năm ở Mỹ với tư cách tạm trú, họ có thể đủ điều kiện xin thẻ xanh nếu vượt qua một số vòng kiểm tra an ninh và lý lịch tư pháp cũng như có đóng thuế đầy đủ cho nước Mỹ. Những người nước ngoài này sau đó có thể xin nhập tịch Hoa Kỳ sau 3 năm nữa, với điều kiện là họ vượt qua các vòng kiểm tra nhân thân bổ sung cũng như chứng minh được khả năng tiếng Anh và sự hiểu biết về quyền và nghĩa vụ công dân.

Cải cách di trú Mỹ diện việc làm

• Dự luật được mong đợi là bao gồm các quy định thúc đẩy xử lý hồ sơ xin visa lao động định cư Mỹ bị tồn đọng, khôi phục số lượng visa chưa được sử dụng, giảm thời gian chờ lê thê cho các hồ sơ xin quyền thường trú nhân và hủy bỏ hạn mức visa định cư theo từng quốc gia. Những mục tiêu này được dự đoán là sẽ phần nào đạt được khi vợ/chồng, con cái của chủ thẻ xanh, cũng như các sinh viên tốt nghiệp Tiến sĩ làm việc trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và cơ khí không phải chịu hạn mức thẻ xanh hàng năm.
• Dự luật cũng đề ra chương trình thí điểm kích thích phát triển kinh tế khu vực, cho phép Bộ An Ninh Nội Địa điều chỉnh số lượng thẻ xanh được cấp dựa trên các điều kiện kinh tế vĩ mô, và tăng mức lương dành cho người không định cư, công nhân tay nghề cao.
• Bộ An Ninh Nội Địa và Bộ Lao Động sẽ phải đề xuất cải thiện quy trình xác minh khả năng đủ điều kiện làm việc và bảo vệ người lao động nước ngoài bị ảnh hưởng bởi hành vi vi phạm luật lao động.

Cải cách di trú diện bảo lãnh thân nhân

• Các hồ sơ xin visa định cư Mỹ diện bảo lãnh thân nhân bị tồn đọng sẽ được giải quyết thông qua việc khôi phục số lượng visa chưa được sử dụng từ những năm trước và tăng hạn mức visa theo từng quốc gia.
• Quy trình xử lý hồ sơ sẽ được sửa đổi, cho phép cá nhân người nước ngoài có hồ sơ bảo lãnh diện thân nhân đã được phê duyệt đoàn tụ gia đình tại Mỹ mặc dù hồ sơ xin thẻ xanh của họ vẫn đang chờ xét duyệt.
• Luật di trú được sửa đổi rõ ràng, cho phép những người thuộc cộng đồng LGBTQ+ bảo lãnh các thành viên trong gia đình.

Các điều khoản  khác

• Số lượng thẻ xanh sẵn có được cấp hàng năm theo Chương Trình Xổ Số Thị Thực Đa Dạng tăng từ 55.000 lên 80.000.
• Những rào cản thời hạn 3 năm, 10 năm đối với những người đang ở Mỹ bất hợp pháp sẽ được hủy bỏ.
• Tổng thống sẽ ngăn chặn nạn phân biệt đối xử do tôn giáo thông qua việc ban hành lệnh cấm nhập cư.
• Các công tác thi hành luật di trú được cải thiện nhờ vào công nghệ tiên tiến.
• Các cải cách chương trình nhân đạo được thực thi, bao gồm bãi bỏ thời hạn một năm đối với việc nộp đơn xin tị nạn, và tăng hạn mức thị thực diện U từ 10.000 lên 30.000.

Dự luật sắp tới cần được trình Quốc hội, phải được cả Hạ viện và Thượng viện phê duyệt để chính thức trở thành luật. Rất có thể dự luật sẽ đối mặt với các cuộc tranh cãi cũng như bị sửa đổi đáng kể. Do đó, câu hỏi liệu dự luật có được phê chuẩn hay không vẫn còn đang bỏ ngỏ.